„ევროპა ნოსტრას“ ერთ-ერთი გამარჯვებული ქართული კულტურული მემკვიდრეობის – ცისკარაულების კოშკის რეაბილიტაციაა, რომელიც დასავლელი პარტნიორების დაფინანსებით გახდა შესაძლებელი და ქართველი და ევროპელი პროფესიონალებისა და ახალგაზრდა მოხალისეების ერთობლივი მუშაობის შედეგია. „ევროპა ნოსტრას“ ჯილდო პროექტის ავტორს, საქართველოს ეროვნულ ფონდს გადაეცემა კატეგორიაში ‘მოქალაქეთა ჩართულობა და ცნობიერების ამაღლება’ გამარჯვებისთვის, ევროპის 6 სხვა ქვეყანასთან. გამარჯვებულთა შორისაა პროექტები ბელგიიდან, იტალიიდან, ჰოლანდიიდან, ფინეთიდან, საფრანგეთიდან, ხორვატიიდან და საქართველოდან.

„ევროპა ნოსტრას“ ჟიურის შეფასებით, აღნიშნული პროექტი „მემკვიდრეობის დაცვის სფეროში ყოვლისმომცველი მიდგომის სრულყოფილ ნიმუშად გვევლინება. ეს მიდგომა გულისხმობს ძეგლის რესტავრაციის პროცესს, თემის ჩართულობას, საერთაშორისო თანამშრომლობას, გამოცდილების გაზიარებას… პროექტმა წვლილი შეიტანა საერთაშორისო კულტურული ურთიერთობების გაღრმავებაში, მშვიდობისა და ურთიერთნდობის ხელშეწყობაში, და შექმნა ერთობა – მემკვიდრეობისათვის“, – ნათქვამია ჟიურის გადაწყვეტილებაში ცისკარაულების კოშკის რეაბილიტაციის შესახებ.

აღნიშნული ქართული კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის რეაბილიტაციაზე, საერთაშორისო პარტნიორების დახმარებით, საქართველოში 420 000 ლარი დაიხარჯა, საიდანაც, დაახლოებით 90 000 ლარი პროექტში ჩართულ ადგილობრივ თემს მოხმარდა. „პროექტი „მოქალაქეთა მიერ ცისკარაულების კოშკის რეაბილიტაცია“ საქართველოში 2021- 2023 წლებში განხორციელდა ეროვნული ფონდების საერთაშორისო ორგანიზაციასთან (International National Trusts Organisation, დიდი ბრიტანეთი), “რამპართან” (REMPART, საფრანგეთი) და ასოციაცია სიდლეცინის კოშკის (‘Ducal Tower in Siedlecin’, პოლონეთი) – მჭიდრო თანამშრომლობით. პროექტი დააფინანსებულია საერთაშორისო ფონდ “ალიფის” (ALIPH Foundation) მიერ.

„პროექტი ჩვენი კულტურული მემკვიდრეობის გადარჩენის საქმეში საერთაშორისო მხარდაჭერის, ევროპელი პარტნიორების ჩართულობის სასიცოცხლო მნიშვნელობის მაგალითია. ქართველ სპეციალისტებთან ერთად, ბრიტანელი, ფრანგი, პოლონელი კოლეგების ჩართულობა და ახალგაზრდა მოხალისეების ძალისხმევა აღმოჩნდა გადამწყვეტი, რათა განადგურებისგან გადარჩენილიყო შუასაუკუნეების თავდაცვითი კოშკი, ჩვენი ისტორიის ნაწილი, და ამასთანავე ევროპის კულტურული მემკვიდრეობის მნიშვნელოვანი ძეგლი. კოშკის რეაბილიტაციასთან ერთად, პროექტის შედეგად გაიზარდა არხოტის თემის ცნობადობა საქართველოსა და ევროპაში, შეიქმნა მნიშვნელოვანი წინაპირობა ხეობაში მემკვიდრეობის ტურიზმის გასავითარელად, ერთმანეთს დაამეგობრა ქართველი და ევროპელი ახალგაზრდები და მოხალისეები“, – განაცხადა მარინე მიზანდარმა, საქართველოს ეროვნული ფონდის თანადამფუძნებელმა.

ცისკარაულების კოშკის რეაბილიტაცის პროექტი „ევროპა ნოსტრას“ კონკურსის კიდევ ერთ – „საზოგადოების არჩევანის“ – კატეგორიაშიც მონაწილეობს, რომელიც ევროპის მასშტაბით, ონლაინ ხმის მიცემით მიმდინარეობს. ხმის მისაცემად, შეგიძლიათ ეწვიოთ ბმულს: https://vote.europanostra.org.

„ევროპა ნოსტრა“ ევროპის ყველაზე მასშტაბური და წარმომადგენლობითი ორგანიზაციაა მემკვიდრეობის დაცვის საკითხებში, 60-წლიანი ისტორიით. ის 1963 წელს დაარსდა პარიზში კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის მიზნით; აერთიანებს 40-ზე მეტ ქვეყანას და აქტიურად თანამშრომლობს ევროკავშირთან, ევროპის საბჭოსთან, იუნესკოსა და სხვა საერთაშორისო ორგანიზაციებთან.

XVI-XVIII საუკუნეების ცისკარაულების კოშკი რუსეთ-ჩეჩნეთის ომის დროს, 2001 წელს, რუსული ჭურვების სამიზნე გახდა და მძიმედ დაზიანდა. დანგრევის საფრთხის წინ მდგარი 19 მეტრის სიმაღლის კოშკის გადარჩენა შესაძლებელი გახდა ბრიტანელი, ფრანგი, პოლონელი და ქართველი პარტნიორების წარმატებული თანამშრომლობის, პროფესიონალთა გუნდისა და 46 ახალგაზრდა მოხალისის შრომის წყალობით. რუსეთ-საქართველოს საზღვრისპირა არხოტის ხეობის სიამაყის – ცისკარაულების კოშკის – გადარჩენა სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი იყო ადგილობრივი თემისთვის, რომელიც წელიწადში 8 თვის განმავლობაში მოწყვეტილია სამყაროს. პროექტის ფარგლებში ასევე მოეწყო საფეხმავლო ეკო-ტურისტული ბილიკი საირმის მთაზე, რომელიც დაკავშირებულია სოფელ ახიელთან და კოშკთან. კოშკის აღდგენაზე ერთად მუშაობდნენ ადგილობრივი კალატოზები, გამოცდილი არქიტექტორები, სპეციალისტები და მოხალისეები. დღეს კოშკი სათავდაცვო ნაგებობების რეაბილიტაციის სანიმუშო მაგალითია. მის ქვედა სივრცეში მოწყობილი სამუზეუმო სივრცე მნახველს აცნობს არხოტის თემის ისტორიას და კოშკის რეაბილიტაციის ეტაპებს. კოშკის რეაბილიტაციის პროცესს ასახავს მოკლე ფილმიც, რომელიც საქართველოს ეროვნულმა ფონდმა მოამზადა.